Kürenin Açınımı, Farklı Haritalama Teknikleri ve Milano'da bir kütüphane;

Veneranda Biblioteca Ambrosiana

Milano, Italy

Bu kütüphane ve ona ait mini sanat galerisini keşfetmem, kürenin açınımı ile ilgili yazdığım ders sayesinde oldu. Diğer üç boyutlu geometrik cisimlerin aksine, kürenin açınımını iki boyutlu kağıt üzerinde göstermek mümkün değil. Bu sebeple, küreye yakınsayan şekli ile Dünyamızı gösteren haritalar ya kıtaların yerlerini ya da büyüklüklerini gösterirken yanlışlık yapmaya mahkum. Bunun sonucu olarak değişik haritalama metotları doğmuş. Bu konuyla ilgili Mathigon’un interaktif görselini mutlaka deneyin.

https://mathigon.org/course/circles/spheres-cones-cylinders

Küreyi farklı 3D cisimlere benzetip, onların açınımlarını kullanarak yansıtmaya çalışan birçok matematikçi olmuş. Örneğin geodesic dome’ların mucidi Buckminster Fuller Dünyayı düzgün 20 yüzlüye (icosahedron) a benzeterek, açınımını yani haritasını, üçgenler kullanarak çizmiş.

Dymaxion (Fuller) projection - görsel ve açıklamalar için: https://en.wikipedia.org/wiki/Dymaxion_map

Insanlık tarihinin en önemli bilginlerinden biri olan Da Vinci de küreyi, Reuleaux üçgenleri * kullanarak sekiz parçaya bölmüş ve bu şekilde haritayı oluşturmuş.

Octant projection (1514), Leonardo da Vinci

Görsel için: https://en.wikipedia.org/wiki/Leonardo%27s_world_map

*Reuleaux üçgenleri, aynı yarıçaplı üç çemberin kesişmesi ile oluşan üçgenlere denir. Çember gibi, paralel iki düzlem arasında hareket ettiklerinde yükseklikleri değişmez ve sabit kalır.

Da Vinci’nin bu ünlü çiziminin de yer aldığı defterinin adı Codex Atlanticus. Bu defteri de diğer bir çok çalışmasında olduğu gibi digital hale getirilmiş durumda.

Da Vinci’nin tüm defterleri için mutlaka https://www.discoveringdavinci.com/codexes

sitesini ziyaret edin.

Bir habere göre, bu defterlerden bir tanesi Codex Leicester 30 milyon dolara Bill Gates tarafından satın alınarak kendi kişisel koleksiyonuna eklenmiş.

Bizim araştırdığımız defter ise “Codex Atlanticus” orijinal hali ile Milano daki küçük ama çok ünlü bir kütüphane olan Ambrosiana Kütüphanesinde duruyor.

Kütüphanenin resmi sitesi https://www.ambrosiana.it/en/

Bir bölümünü sanal olarak Google Arts and Culture daki sayfasından gezebilirsiniz.

Daha güzel bir haber de bu 1119 sayfadan oluşan defterin tamamıyla dijital ortamda bulunabilmesi üstelik ücretsiz.

Defterin sanal versiyonuna ulaşmak için;

http://codex-atlanticus.it/#/Overview

sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Bu defter 1478 ve 1519 yılları arası, Da Vinci nin geometri, cebir, fizik, fen bilimleri, icatları ile ilgili açıklamaları ve çizimleri içeriyor. Site branşlara göre arama yapmanıza olanak sağlayacak şekilde Da Vinci’nin çalışmalarını düzenlemiş.

Bu kütüphanenin matematikçiler için kutsal bir yer olmasının bir diğer sebebi de ünlü İtalyan Matematikçi Luca Pacioli’nin kendisinden de ünlü kitabı “Divina proportione” ın orjinalinin burada sergileniyor olması.

Bu kitap, Da Vinci’nin Pacioli’den matematik dersleri alırken, Pacioli’nin o sıralarda yazdığı İlahi Oran kitabı için, çok yüzlü cisimlere ait çizimlerini de içeriyor.

Da Vinci özellikle Platonik Cisimleri resimlerken iki farklı metot kullanmış. Özellikle cismin yüzlerini boş bırakarak her yönden görünümü sağlayan çizim tekniği, bu alandaki ilk örnektir.

Skeletonic solids

Görsel: https://sciencemeetsfaith.wordpress.com/2019/12/14/luca-pacioli-golden-ratios/

Divina proportione - İlahi Oran Kitabı

Bu kitabın siyah - beyaz ve ya renkli kopyaları da günümüzde satın alınabiliyor .

Tüm bu kaynaklara Milano ya gitmeden de sanal olarak evden ulaşabildiğimiz için bir şekilde şanslıyız sanırım! ...